Όπως σε πολλά μέρη της χώρας, στον Μύτικα του νομού Άρτης υπάρχει Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής. Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και αποτελεί την πολιούχο της μικρής ενορίας του Μύτικα. Η ανέγερσή του ξεκίνησε το 1953 επί ημερών μητροπολίτη Νικοπόλεως και Πρεβέζης Κο Στυλιανό και τα εγκαίνια του πραγματοποιήθηκαν τον Μάρτιο του 1961. Ο ναός είναι κατασκευασμένος εξολοκλήρου από πέτρα.

  Σύμφωνα με το «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας, την εποχή προ της ανεγέρσεώς της οι κάτοικοι του χωριού εκκλησιάζονταν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου Ανέζας. Ο μητροπολίτης Άρτας μας αναφέρει ότι σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων υπήρχε στην περιοχή χριστιανικός ναός σε μια τοποθεσία με πανύψηλα δέντρα και πυκνή βλάστηση που κανείς δεν τολμούσε να πλησιάσει διότι υπήρχε η φημολογία ότι ένας κάτοικος πριν χρόνια, είχε επιχειρήσει να αποσπάσει μια πλάκα από τα ερείπια του ναού και υπέστει συμφορές. Στα ερείπια αυτά κτίστηκε ο σημερινός ναός με αποκλειστική  χρηματοδότηση των κατοίκων του χωριού.

    Ο Ναός καλλωπίστηκε και εξιστορήθηκε επί ημερών μητροπολίτη Νικοπόλεως και Πρεβέζης Κο Κο Μελέτιο. Διατελέσαντες Ιερείς υπήρξαν ο Πατέρας Νικόλαος Παππάς από την Ανέζα, ο Πατέρας Παναγιώτης Μάκος από την Ακροποταμιά, ο Πατέρας Αλκιβιάδης Πουλής από την Άρτα και ο Πατέρας Γεώργιος Κολιογιάννης από το Νεοχόρι. Από τον Μάιο του 2011 Ιερέας στην ενορία του Μύτικα είναι ο Πατέρας Θωμάς Παππάς με επιτροπή αποτελούμενη από τους Παππά Απόστολο, Χασκή Παρασκευή, Καλαμπόκη Παναγιώτη και τον Κοτσαρίνη Δημήτριο.

 Η Αγία Παρασκευή ή Παρασκευή Αθληφόρος ή Παρασκευή Μεγαλομάρτυς είναι αγία της Ορθοδόξου και Καθολικής εκκλησίας και θεωρείται προστάτιδα των ματιών. Έζησε στη Ρώμη κατά το 2ο αιώνα και υπέστη μαρτυρικό θάνατο επί ημερών αυτοκράτορα  Μάρκου Αυρηλίου.

Ο βίος της

Νεανική ηλικία

  H Αγία Παρασκευή γεννήθηκε σε ένα προάστιο της Ρώμης επί αυτοκρατορίας Αδριανού. Γονείς της ήταν ο Αγαθόνικος και η Πολιτεία, που ήσαν θεοσεβούμενοι χριστιανοί και οικονομικά εύποροι. Η αγία Παρασκευή γεννήθηκε ημέρα Παρασκευή, και έτσι αποφάσισαν οι γονείς της να της δώσουν το όνομα της ημέρας που γεννήθηκε. Η ανατροφή της από μικρή ηλικία έγινε με βάση χριστιανικά πρότυπα. Έτσι από μικρή ηλικία έδειξε ιδιαίτερη κλίση προς το λόγο του Ευαγγελίου ξεχωρίζοντας για τον ενάρετο βίο της και τις σπουδές της, καθώς οι γονείς τις είχαν την οικονομική δυνατότητα.

Η ενηλικίωσή της και η δράση της

  Πολλοί θέλησαν να παντρέψουν την Αγία με τους υιούς τους, τόσο γιατί ήταν μια ενάρετη κοπέλα όσο και γιατί ήταν πλούσια. Η Αγία Παρασκευή όμως αρνήθηκε κάθε τέτοια πρόταση, έχοντας αποφασίσει να αφιερώσει την ζωή της στον Ιησού Χριστό.

  Σε ηλικία 20 ετών η Αγία Παρασκευή έχασε τον πατέρα της. Αυτό στάθηκε σημαντικός παράγοντας στην εξέλιξη της πορείας της, διότι πλέον ήταν μόνη με αρκετά χρήματα ώστε να πραγματοποιήσει φιλανθρωπικό και ιεραποστολικό έργο. Έτσι εκποίησε όλη της την περιουσία στους φτωχούς, στην εκκλησία καθώς και σε ένα ίδρυμα στο οποίο έμεναν χριστιανές κοπέλες που είχαν αφιερωθεί στον Ιησού Χριστό και στο οποίο έμεινε για λίγα χρόνια βοηθώντας στην ανακούφιση των ασθενών και στην διάδοση της χριστιανικής πίστης μαζί με τρις υπόλοιπες συγκατοίκους της.

  Κάποια στιγμή εγκατέλειψε το ίδρυμα και δόθηκε ολοκληρωτικά στην ιεραποστολή. Δίδασκε σε σπίτια γυναίκες, μικρά παιδιά, διακονούσε αδυνάτους, έσπευδε για τις ανάγκες της εκκλησίας της Ρώμης. Μάλιστα με τον καιρό επέκτεινε τη δράση και σε γειτονικά χωριά και εκκλησίες. Πλησίαζε ιδίως νέες γυναίκες, προκαλούσε συζητήσεις, μιλούσε για τον Ιησού Χριστό και το παράδειγμά του. Γρήγορα όμως έφτασαν στα αυτιά του αυτοκράτορα Αντωνίνου οι δραστηριότητες της Αγίας Παρασκευής, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί ενώπιών του. Η σεμνή και όμορφη εμφάνιση της στον αυτοκράτορα λέγεται πως τον εντυπωσίασε. Αλλά και η σύνεσή της, το θάρρος της και η διαύγεια πνεύματος έγιναν αντιληπτά από τον Αντωνίνο, ο οποίος δεν ήθελε να εφαρμόσει τα μέτρα του ρωμαϊκού νόμου σε βάρος της, όπως οριζόταν για τους Χριστιανούς. Δοκίμασε πολλές μεθόδους, ιδιαίτερα κολακευτικές για γυναίκα, αλλά τελικά έμεινε αμετακίνητη στη θέση της.

Το μαρτύριό της

   Η Αγία Παρασκευή συνελήφθη και οδηγήθηκε σε τιμωρία βασανισμού μέχρι να ομολογήσει την αποστροφή της από το χριστιανισμό. Αρχικά της έθεσαν μια πυρακτωμένη περικεφαλαία στην κεφαλή της. Εν συνεχεία, και αφού δεν λύγισε, ρίχτηκε στην απομόνωση. Μια τέτοια οπισθοχώρηση θα σήμαινε μεγάλη νίκη του αυτοκράτορα και πλήγμα ιδιαίτερα στο γυναικείο χριστιανικό πληθυσμό, που θα έβλεπε τη θερμότερη εκπρόσωπό του να αλλαξοπιστεί. Αυτή όμως, αντί να λυγίσει, θεώρησε εξαιρετικό χρόνο την απομόνωση για προσευχή. Μάλιστα λέγεται πως το βράδυ άγγελος Κυρίου εμφανίστηκε ενώπιών της και την ελευθέρωσε από τα δεσμά της. Η Αγία Παρασκευή ενώπιον του αυτοκράτορα πλέον πάλι, έμεινε σταθερή, ο Αντωνίνος κατάλαβε πλέον το μάταιο της προσπάθειάς του και διέταξε το βασανισμό της μέχρι θανάτου. Έτσι την οδήγησαν στο βασανιστήριο του καυτού λαδιού. Όμως εδώ αναφέρεται από τον βιογράφο της «μέγα σημείον», ότι δηλαδή, ενώ την βύθισαν στο θερμό λάδι, εκείνη παρέμενε ανέπαφη. Όταν το άκουσε ο Αντωνίνος δεν πίστεψε σε κάτι τέτοιο και θέλησε ο ίδιος να διαπιστώσει την αλήθεια. Πλησιάζοντας όμως το λέβητα, τα μάτια του βλάφτηκαν από τον καυτό ατμό με αποτέλεσμα να τυφλωθεί. Τότε ο αυτοκράτορας πίστεψε στην αληθινή θρησκεία και ζήτησε από την Αγία Παρασκευή να τον βαπτίσει χριστιανό. Η Αγία Παρασκευή όμως όχι μόνο τον βάπτισε άλλα με θαυματουργό τρόπο θεράπευσε τα μάτια του. Έτσι μέχρι και σήμερα θεωρείται προστάτιδα των ματιών. Μετά το γεγονός αυτό ο Αντωνίνος άφησε ελεύθερη την Αγία Παρασκευή η οποία επέστρεψε στο έργο της, κάτι που έδωσε πολύ δύναμη στη χριστιανική κοινότητα, ιδίως δε στις γυναίκες που στο πρόσωπό της έβλεπαν ένα σημαντικό στήριγμα.

Το τέλος της ζωής της

  Η Αγία Παρασκευή μετά την βάπτιση του Αυτοκράτορα Αντωνίνου συνέχισε να κηρύττει τον λόγο του Θεού ταξιδεύοντας και σε άλλες χώρες. Κηρύττοντας και βαπτίζοντας νέους χριστιανούς έφτασε και στην Ελλάδα. Όταν έφτασε στα Τέμπη, εκεί που βρίσκεται σήμερα ο ναός της, συνελήφθηκε με εντολή του νέου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου, ο οποίος διαδέχτηκε τον Αντωνίνο. Έδωσε εντολή σε δύο έπαρχους να τη βασανίσουν. Ο ένας ονομαζόταν Ασκληπιός. Αυτός την έριξε σε χώρο που φυλάσσονταν φίδια. Αυτά όμως πέθαναν όταν την πλησίασαν. Ο Ασκληπιός ταράχθηκε, πιθανώς να γνώριζε και αυτά που οι χριστιανοί μεταξύ τους συζητούσαν ή ακόμα να γνώριζε τα λεγόμενα για την ίδια την Αγία Παρασκευή. Μετά τα γενόμενα ανέλαβε δράση ο άλλος έπαρχος, ονόματι Ταράσιος. Στην προσπάθειά του αυτός να πείσει την Αγία Παρασκευή να εγκαταλείψει την δράση και την πίστη της, άρχισε να την υποβάλει σε φρικτά βασανιστήρια. Με θάρρος και δύναμη τα υπέμενε η Αγία ενώ κάθε πρωί την έβρισκαν θεραπευμένη από τις πληγές των βασανιστηρίων της προηγούμενης ημέρας. Τελικά ο Ταράσιος διέταξε τον αποκεφαλισμό της και έτσι βρήκε τέλος η ζωή της Αγίας και μεγαλομάρτυρας Παρασκευής. Χριστιανοί περιμάζεψαν το λείψανό της και εν καιρώ το τοποθέτησαν στη βάση του θυσιαστηρίου. Στον τάφο της έγιναν πολλά θαύματα, άλλα και στα χρόνια που ακολούθησαν πολλοί βοηθήθηκαν από την Αγία και κυρίως άνθρωποι με παθήσεις στα μάτια.

    Υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες κατοίκων στην ευρύτερη περιοχή του Μύτικα   για θεϊκές παρεμβάσεις της Αγίας. Οι δύο πιο χαρακτηριστικές αναφέρονται σε επιμήκυνση του καλωδίου ηλεκτροδότησης του Ναού, που παρότι διαπιστώθηκε τρεις φορές κατά την μέτρησή του ότι ήταν αρκετά μικρό τελικά το μήκος δεν αποτέλεσε εμπόδιο και η δεύτερη μαρτυρά την περίπτωση Ιερέα που κατά την πτώση του στον προαύλιο χώρο του Ναού από την ρίζα ενός δέντρου, ανασηκώθηκε με την βοήθεια της Αγίας η οποία εμφανίστηκε μπροστά του και του εξέτινε το χέρι της.

Απολυτίκιον. Ήχος α΄

«Την σπουδήν σου τη κλήσει κατάλληλον, εργασαμένη φερώνυμε, την ομώνυμόν σου πίστιν, είς κατοίκιαν κεκλήρωσαι, Παρασκευή Αθληφόρε όθεν προχέεις ιάματα, και πρεσβεύεις υπέρ των ψυχών ημών»

  Η μνήμη της τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 26 Ιουλίου. Τεμάχια των λειψάνων της θησαυρίζονται σε διάφορους τόπους. Μεγάλο τμήμα της κάρας της φυλάσσεται στην Μονή Ασωμάτων Πετράκη της Αθήνας. Μεγάλο επίσης τεμάχιο της κάρας της, καθώς και ένα μικρότερο σε άλλη λειψανοθήκη, προσκυνείται στον ναό της Αγίας στο χωριό Μελίκη Ημαθίας. Στον Μύτικα την παραμονή της εορτής της Αγίας το απόγευμα (25 Ιουλίου) τελείται ο Μέγας πανηγυρικός εσπερινός εις μνήμην της Αγίας, στην συνέχεια λιτάνευση της Αγίας και θαυματουργής εικόνας της στους δρόμους του χωριού και το βράδυ πραγματοποιείται από τους κατοίκους μεγάλο πανηγύρι στην κεντρική πλατεία, υλοποιώντας το ετήσιο αντάμωμα των απανταχού Μυτικιωτών.